Трансфузиология тарихынан

Жануардан адамға алғашқы қан құюды Францияда 1667 жылы философ Дени және хирург Эммерез жасаған.

1819 жылы адамнан адамға алғашқы қан құюды ағылшын акушері Бланделл жасаған.

1832 жылы Ресейде алғаш рет петербурлік акушер Вольф қан құйды.

20 ғасырдың басында ғалымдар 4 қан тобының бар екенін дәлелдеді. Австриялық ғалым Карл Ландштейнер кейбір адамдардың қан сарысуын басқалардың қанынан алынған эритроциттермен араластыра отырып, эритроциттер мен сарысулардың кейбір комбинацияларында «байланыс» пайда болатынын – эритроциттердің бір-біріне жабысып, тромбтардың пайда болуын, ал басқаларында болмайтынын анықтады. Қызыл қан жасушаларының құрылымын зерттей отырып, Ландштейнер ерекше заттарды тапты. Ол оларды екі санатқа бөлді, А және В, ал үшіншісін белгілеп, жоқ ұяшықтарға жасушаларды бөлді. Кейін оның шәкірттері-А. фон Декастелло мен А. Штурли – бір уақытта А-және В-типті маркерлері бар эритроциттерді анықтады.

Зерттеулер нәтижесінде АВО деп аталатын қан топтары бойынша бөліну жүйесі пайда болды. Біз бұл жүйені әлі де қолданамыз. Қан топтары «байланыстырушы» фактордың (агглютиноген) белгілі бір түрінің болуы немесе болмауы бойынша белгіленеді: 0 (I) — 1-ші қан тобы А және В антигендерінің болмауымен сипатталады;

А (II) — 2-ші қан тобы А антигені болған кезде белгіленеді;

В (III) — 3-ші қан тобы В антигені болған кезде белгіленеді;

АВ (IV) — 4-ші қан тобы А және В антигендерінің болуымен сипатталады.

Эритроциттерде антиген (ақуыз) – резус факторы бар. Резус факторының болуы АВО жүйесіндегі топқа байланысты емес, өмір бойы өзгермейді және сыртқы факторларға байланысты емес. Адамдардың шамамен 80-85%-ында бұл бар және сәйкесінше резус оң. Оған ие болмағандар – резусы-теріс.

Қан тобына және резус-факторға талдау тағайындауға көрсеткіштер:

  1. Қан құюға арналған үйлесімділікті анықтау;
  2. Жаңа туған нәрестелердің гемолитикалық ауруы (АВО жүйесі бойынша ана мен ұрық қанының үйлесімсіздігін анықтау);
  3. Операция алдындағы дайындық;
  4. Жүктілік (теріс резус факторы бар жүкті әйелдер динамикасына дайындық және бақылау).
  5. Қан және оның компоненттері донорларына.

 

БАЙЛАНЫСТАР

070016, Қазақстан Республикасы,
Шығыс Қазақстан облысы,
Өскемен қаласы,
Көкжал Барақ к-сі, 11 – үй
Телефон: 8 (7232) 70-44-00
Факс: 8 (7232) 70-44-33