Донорға жадынама
ДОНАЦИЯ ҚАЛАЙ ӨТЕДІ?
Адам донация жасамас бұрын – тіркеу бөлімінен қан мен қан компоненттерін донациялау залдарына дейін «донор жолы» деп аталатын жолмен өтеді
Әрбір донор өз жолын сауалнаманы толтырудан бастайды
Бірінші қадам
Тіркеу орны
Мұнда донор өзінің денсаулығы мен өмір салты туралы қажетті мәліметтерді көрсететін сауалнаманы толтырады.
Донация алдында донорға берілетін міндетті ақпаратпен танысады.
Донор зертханаға саусақтан қан талдауын тапсырады
Екінші қадам
Медициналық тексеру. Қан талдауы
Донор зертханаға саусақтан қан талдауын тапсырғаннан кейін, бұл донордың гемоглобин деңгейін, сондай-ақ басқа қан көрсеткіштерін анықтау үшін қажет. Бұл талдаудың нәтижелері адамның сол күні донор бола алатындығына байланысты.
Донор дәрігерге жіберіледі
Үшінші қадам
Медициналық тексеру. Дәрігер қабылдауы
Содан кейін донор дәрігерге барады, ол донорды тексереді, сауалнаманы зерттейді, денсаулығы, өмір салты және әдеттері туралы қосымша сұрақтар қояды.
Дәрігер дәрігерлік этика ережелерімен қатар, донордан алынған ақпараттың құпиялылығын сақтайды. Дәрігер қан немесе оның компоненттерін донациялауға рұқсат беру туралы шешім қабылдайды.
Қан тапсырар алдында донор буфетке жіберіледі
Төртінші қадам
Буфет
Қан тапсырар алдында донор буфетке жіберіледі, онда оған печенье немесе тоқаш пен тәтті шай ұсынылады. Шай ішу қоректік заттардың қанға енуін, қан ағымы мен әл-ауқаттың жақсаруын қамтамасыз етеді, бұл, сайып келгенде, қан мен оның компоненттерін донациялау процедурасының неғұрлым ыңғайлы өтуіне ықпал етеді.
Қан немесе қан компоненттерін донациялау рәсімі
Бесінші қадам
Қанды немесе оның компоненттерін донациялау рәсімі
Рәсім донор үшін барынша қолайлы жағдайларда, арнайы донорлық креслода жүзеге асырылады. Білекке жгут салынады, тері дезинфекцияланады, содан кейін қан немесе оның компоненттерін алу рәсімі жүргізіледі, бұл ретте тек стерильді бір реттік құралдар пайдаланылады. Донор бірнеше рет жұдырығын қатты қысып, ашуы керек. Донор қанының бір бөлігі талдау үшін жиналады. Процедура аяқталғаннан кейін шынтақ буынына таңғыш қолданылады, оны 4 сағаттан кейін алып тастауға болады.
Донациядан кейін донор буфетке қайта жіберіледі
Алтыншы қадам
Буфет
Қан немесе оның компоненттерін донациялағаннан кейін донор буфетке жіберіледі, онда оған құрамында қанты бар кондитерлік өнімдер мен тәтті шай ұсынылады. Донациядан кейін шай ішу қанның немесе оның компоненттерінің алынған көлемін толықтыру және жағымсыз реакциялардың туындауының алдын алу үшін жүзеге асырылады.
Донациядан кейін әрбір донорға анықтама беріледі
Жетінші қадам
Касса
Донациядан кейін әрбір донорға жұмыстан босату туралы анықтама беріледі, қан немесе оның компоненттерін тапсырғаннан кейін күшті қалыпқа келтіру үшін – донор тамақтануға ақшалай өтемақы алады.
ДОНОРЛЫҚ ФУНКЦИЯНЫ ӨТЕУСІЗ ЖӘНЕ АҚЫЛЫ НЕГІЗДЕ
ЖҮЗЕГЕ АСЫРАТЫН ДОНОРЛАРҒА ТӨЛЕНЕТІН ТӨЛЕМДЕРДІҢ МӨЛШЕРІ
(Негіздеме: Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің
2015 жылғы 22 мамырдағы № 374 бұйрығы (04.05.2019 ж. өзгерістермен)
Донорлық функцияны өтеусіз негізде жүзеге асырған донор донациялау күні өз қанының көлемін және организмнің энергетикалық шығындарын толықтыру үшін таңдауы бойынша донор тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген 0,25 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде тегін тамақ не оның ақшалай баламасын және өтеусіз донорлықты дамытуға облыстық бюджеттен бөлінген қаражат есебінен жалпы сомасы 1000 теңге қосымша көтермелеу алады.
Донордың плазмасында плазманы донациялау кезінде центрифугалау әдісімен қанның нысанды элементтерінен бөлінгеннен кейін хилезді (лайланған, бозарған, ақшыл түстен сүтті түске дейін) көзбен шолып анықтаған кезде төлем жүзеге асырылмайды.
Донацияны ақылы негізде жүзеге асырған донорға мынадай мөлшерде (тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіш) төлем жүргізіледі:
1) қанды бір реттік донациялау үшін (450 миллилитр ± 10%) – 2 айлық есептік көрсеткіш;
2) екі реттік плазмаферез кезінде плазманы бір реттік донациялау үшін (550 ± 50 миллилитр плазма) – 4 айлық есептік көрсеткіш;
3) екі мәрте плазмаферез кезінде антиденелер титрі кемінде 6 халықаралық бірлігі бар иммундық плазманы бір рет донациялау үшін (550 ± 50 миллилитр иммундық плазма) – 7 айлық есептік көрсеткіш;
4) аппараттық цитаферез кезінде тромбоциттердің бір дозасын бір реттік донациялау үшін (дозадағы тромбоциттер саны кемінде 200 х 109) – 1 айлық есептік көрсеткіш;
Көлемді донациялау кезінде осы тармақтың 1), 2), 3) тармақшаларында белгіленгеннен аз болса, төлем осы тармақтың 1), 2), 3) тармақшаларында көрсетілген мөлшерге пропорционалды түрде жүзеге асырылады.
НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ! Өтеулі (ақылы) негізде донорларды тарту донорлық функцияны өтеусіз негізде орындайтын донорлар болмаған жағдайда жүзеге асырылады («Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі № 193-IV ҚРЗ Кодексінің 162-бабы (01.01.2020 ж.жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен).
ҚҰРМЕТТІ ҚАН ЖӘНЕ ОНЫҢ КОМПОНЕНТТЕРІНІҢ ДОНОРЛАРЫ!
«Қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары туралы ережені бекіту туралы» ҚР ДСМ 2011 жылғы 30 желтоқсандағы №931 бұйрығына сәйкес Облыстық қан орталығының негізгі қызметі: «Өкілді және атқарушы органдармен, қоғамдық бірлестіктермен, бұқаралық ақпарат құралдарымен бірлесіп, халық арасында қан мен оның компоненттерінің ерікті өтеусіз донорлығын дамытуға және насихаттауға қатысу» болып табылады.
Жоғарыда көрсетілген функцияны іске асыру мақсатында «Шығыс Қазақстан облыстық қан орталығы» ШЖҚ КМК (бұдан әрі-ШҚ ОҚО) 2015 жылғы шілдеден бастап донорлық қан мен оның компоненттерін дайындау 1000 теңге мөлшерінде ақшалай өтемақы ұсына отырып, өтеусіз негізде жүзеге асырылады.
Ерікті өтеусіз донорлық жанқиярлықтың, жанашырлықтың, гуманизмнің, тектіліктің көрінісі болып табылады және бүкіл әлемде ең қауіпсіз болып саналады. Өтеусіз донорлықтың көрсеткіштеріне Қазақстан Республикасының Үкіметі, сондай-ақ Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мониторинг жүргізеді.
ШҚ ОҚО ұжымы Сізге өзінің азаматтық борышын орындау және өтеусіз донорлар қатарына кіру туралы өтінішпен жүгінеді.
ДОНОРҒА БЕРІЛЕТІН КЕПІЛДІКТЕР
(Негіздеме: 167-Бап. Қазақстан Республикасының Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы Кодексі Астана, Ақорда, 2009 жылғы 18 Қыркүйек № 193-IV ҚРЗ
(01.01.2020 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулар)
- Донорлық функцияны жұмыс күндері орындаған кезде донор орташа жалақысы сақтала отырып, жұмыстан босатылады.
Егер өтеусіз донация жүргізілген жағдайда, донорға жыл сайынғы еңбек демалысына қосылуы мүмкін орташа жалақысы сақтала отырып, қосымша бір демалыс күні беріледі. Осы кепілдіктер донация сәтінен бастап бір жыл бойы жарамды.
- Егер донор болып табылатын қызметкер жұмыс берушімен келісім бойынша қан мен оның компоненттерін донациялау күндері жұмысқа кіріссе, оған орташа жалақысы сақтала отырып, өзінің қалауы бойынша басқа демалыс күні беріледі не бұл күн жыл сайынғы еңбек демалысына қосылуы мүмкін.
- Донор болып табылатын қызметкерді қан мен оның компоненттерін донациялау күндері түнгі уақыттағы жұмыстарға, үстеме жұмыстарға, ауыр жұмыстарға, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарға тартуға жол берілмейді.
- Донор болып табылатын әскери қызметші қан мен оның компоненттерін донациялау күндері нарядтар, вахталар және қызметтің басқа да нысандарын өткеруден босатылады.
- Донор болып табылатын студенттер, оқушылар қан мен оның компоненттерін донациялау күндері оқу-тәрбие процесінен босатылады.
- Донорларды көтермелеу жүйесін уәкілетті орган бекітеді.
Донорға қан мен оның компоненттерін донациялаудың жиынтық мөлшерін ескере отырып берілетін қосымша көтермелеу шаралары Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.
- Донорлық функцияны жүзеге асыру кезінде қанды немесе оның компоненттерін аяқталған немесе аяқталмаған донациялауды жүзеге асырған Донор өз қанының көлемін және қан мен оның компоненттерін донациялаудан кейін организмнің энергетикалық шығындарын толықтыру үшін таңдауы бойынша тегін тамақ не уәкілетті орган белгілеген мөлшерде оның ақшалай баламасын алады.
- Донорлық функцияны ақылы негізде орындайтын донорға қан мен оның компоненттерін дайындау саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымы уәкілетті орган белгілейтін тәртіппен және мөлшерде төлем жүргізеді.
Шығыс Қазақстан облыстық қан орталығы донорларға мыналарды ұсынады:
- қызметкерлердің мейірімділігі, қонақжайлылығы және қолайлы жағдайларды,
- қан мен оның компоненттерін донациялаудың озық технологияларын, тек медициналық мақсаттағы бір реттік стерильді бұйымдарды,
- Сіздің қалауыңыз бойынша Облыстық қан орталығының бригадасы Сіздің мекемеңізге барады,
- ең заманауи диагностикумдарды қолданумен зертханалық тексеру,
- иммуноферменттік талдау мен ПТР қолдана отырып, инфекциялық аурулар маркерлерінің кең спектрін (АИТВ/ЖИТС, В және С вирустық гепатиттері, мерез және т.б.) зерттеу.
Донорлық қан тапсыру-игі іс. Сіздің көмегіңізбен көптеген науқастардың өмірі сақталады. Егер сіз өзіңіздің жақындарыңыз үшін және қан мен компоненттерді құюды қажет ететін барлық адамдар үшін жыл сайын қан тапсыра алсаңыз, біз өте қуанышты боламыз. Шығыс Қазақстан облыстық қан орталығы заманауи жабдықтарды қолдана отырып, қолайлы жағдайларда қан мен оның компоненттерін донациялау үшін донорларды шақырады. Біздің орталықта айрықша кәсіби шеберлігі мен Сіздің денсаулығыңызға құрметпен қарайтын мамандар тобы Сізді қуантады!
