ДОНОРЛЫҚ ҚАН ҮЛГІЛЕРІН БРУЦЕЛЕЗГЕ ТЕКСЕРУ

Бруцеллез-бруцеллалармен шақырылатын қоздырғышы әртүрлі механизммен берілетін, клиникасында созылмалы қызбамен, қимыл-қозғалыс аппаратының, жүйке жүйесінің, жүрек-қан тамыр жүйесінің, зәр шығару жүйесінің және т.б жүйелердің зақымдалуымен жүретін, созылмалыға ауысуға бейім, инфекция-аллергиялық, зоонозды инфекциялық ауру. Қоздырғыштар-Brucella тектес аэробты және микроаэрофильді қозғалмайтын грам-теріс бактериялар.

Бруцеллалар жоғары инвазивтілікке ие және зақымдалмаған шырышты қабаттарға ене алады,олар жасушаішілік паразиттерге жатады, бірақ олар жасушадан тыс жерде де болуы мүмкін. Бруцеллалар сыртқы ортада өте тұрақты. Суда 2 айдан астам, шикі етте – 3 ай, тұздалған етте – 30 күнге дейін, фета ірімшігінде – 2 ай, жүнде – 4 айға дейін сақталады. Бруцеллалар жоғары температураға сезімтал. Сұйық ортада 60 градуста 30 мин., 80-85 градуста – 5 минут ішінде, ал қайнатқанда бірден өледі. Инфекцияның таралуы негізінен фекальды-ауызша болып табылады, көбінесе тамақ пен су, Кейбір жағдайларда байланыс-шаруашылықты жүзеге асыруға болады (тері мен шырышты қабықшалардың микротравмументі арқылы патогенді енгізумен) және аэрогенді (жұқтырылған шаңды деммен жұту) жолдар. Бруцеллезбен ауыратын ешкілер мен қойлардан алынған шикі сүт өнімдері (сүт, фета ірімшігі, ірімшік, қымыз және т.б.), ет және шикізат (жүн, қаракөл елтірісі және тері) аса қауіпті.

Шығыс Қазақстан облысы бруцеллездің табиғи ошағы болып табылады. Осыған байланысты донорлық қанды эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша Шығыс Қазақстан облыстық қан орталығымен бруцеллезге тексеру 1987 жылдан басталды.

ШҚ ОҚО -да донорлық қан үлгілерін бруцеллезге зерттеу әрбір донация кезінде Хеддельсон реакциясымен жүзеге асырылады және оң үлгілер Райт реакциясымен расталады. Бруцеллезге оң нәтиже анықталған жағдайда ШҚ ОҚО донордан диагноз қою және жұқтыру ошағында эпидемияға қарсы және профилактикалық іс-шараларды уақытылы жүргізу мақсатында «Шығыс Қазақстан облысы тұтынушылардың құқықтарын қорғау Департаментіне» ақпараттық парақтарды жібереді.

Донорлық қанды тексеру кезінде спецификалық емес реакциялар жағдайлары болады. Соңғы диагноз қою үшін донор мамандандырылған медициналық зертханада тексеруден өтуі керек. Мамандандырылған медициналық зертханада тексерудің және донорды ШҚОҚО зертханасында бруцеллезге алдын ала тексерудің теріс нәтижелері ұсынылған кезде құрамында қан орталығы мамандары бар комиссия донордың донорлыққа одан әрі қатысуы туралы мәселені шешуге құқылы.

Бұдан басқа, толық клиникалық және зертханалық сауыққан сәттен бастап 2 жылдан кейін зертханалық әдістермен расталған бруцеллезден кейін донорды донорлықта қалпына келтіру көзделген.

Қазақстанда жануарлар мен адамдардың бруцеллезбен сырқаттанушылығының өсуі жыл сайын ұлғаюымен байланысты донорлық қанды бруцеллезге тексеру өзекті және қажетті болып табылады.