Қазақстандағы сүйек кемігінің донорлығы
2015 жылдан бастап қыркүйектің әр үшінші сенбісінде Қазақстанда Дүниежүзілік сүйек кемігі доноры күні атап өтіледі. Бастапқыда ол Еуропаның төрт елінде атап өтілді, онда дүниежүзілік сүйек кемігі донорлары қауымдастығының белсенділігі артты. Бүгінгі күні мереке әлемнің 50-ден астам елінде атап өтіледі.
Сүйек кемігін трансплантациялау онкологиялық ауруларды – лейкемияны,нейробластты және кейбір тұқым қуалайтын қан ақауларын емдеуде қажет. Көптеген қазақстандықтар ақпараттан хабарсыз болғандықтан гемопоэздік дің жасушаларының донорлығы туралы аз біледі.
Гемопоэтикалық немесе қан түзетін дің жасушалары-қан жасушалары түзілетін жетілмеген жасушалар. Бұл дің жасушалары сүйек кемігінде, кіндік қанында және қан арнасында кездеседі. Қазақстанда гемопоэздік дің жасушаларын алу аппараттық цитаферез әдісімен жүзеге асырылады, яғни қанды әдеттегі қан донациясындағыдай перифериялық көк тамыр арқылы алады және аппарат арқылы өткізеді. Тек гемопоэтикалық бағаналы жасушалар алынады, ал қанның басқа элементтері-эритроциттер, тромбоциттер, лейкоциттер донорға қайта құйылады. Донация өте оңай, процедурадан кейін келесі күні адам жұмысқа кірісе алады.
Мұқтаж пациенттерге мүмкіндігінше тезірек көмек көрсету үшін сүйек кемігі донорларының тіркелімін қалыптастыру және дамыту қажет. Өйткені, көбінесе сүйек кемігін трансплантациялау науқастың өмірін сақтап қалудың жалғыз мүмкіндігі болған кезде қолданылады. Сүйек кемігінің доноры HLA фенотипі бойынша іздесітіріледі, алайда тіпті туыстары ғана 25% сәйкес келеді, өйткені донор пациентпен максималды үйлесімділікке ие болуы керек: иммундық жүйенің жасушаларды тануына жауап беретін гендер бірдей болуы керек.
Сүйек кемігінің доноры болу тек құрметті ғана емес, сонымен қатар жауапты миссия. Адам кез – келген уақытта процедураға дайын болуы керек, өйткені оның жасушалары қашан қажет болуы мүмкін екенін нақты білу мүмкін емес-бұл күн, жыл немесе тіркеуден кейін он жыл болуы мүмкін. Сондай-ақ, Қазақстанда гемопоэздік бағаналы дің жасушаларды трансплантациялау тегін жүргізілетінін білу маңызды.
